Παρά την χρονική απόσταση που μας χωρίζει από την αρχαία Ελλάδα, μπορούμε να πάρουμε μια γεύση διαβάζοντας τα ερωτικά επιγράμματα της Παλατινής Ανθολογίας, μιας συλλογής κειμένων από τον 7ο αι. π.Χ. μέχρι το 600 μ.Χ. Πρόκειται για ποιητικό είδος, κύριο χαρακτηριστικό του οποίου είναι ότι έχει άμεση επαφή με την εμπειρική πραγματικότητα. Είναι συνδεδεμένο με τον σύγχρονο, κυρίως τον καθημερινό άνθρωπο και τις προσωπικές του εμπειρίες.
Ορισμένα από τα ερωτικά επιγράμματα της Ανθολογίας είναι τα ακόλουθα:
Ασκληπιάδης
Εδώ μπροστά σου, λύχνε, η Ηράκλεια τρεις όρκους πήρε η ίδια
πως θα ξανάρθει, αλλά δεν ήρθε. Λύχνε, θεός αν είσαι,
τιμώρησε την άθλια: όταν αρχίζει ερωτικά παιχνίδια
με τον καινούργιο φίλο της, φως μην προσφέρεις, σβήσε!
Ανώνυμο
Αν σώζεις, Κύπρη, ναύτες στα ανοιχτά, η χάρη Σου ας θελήσει,
τώρα και με να σώσει: στη στεριά έχω ναυαγήσει.
Μελέαγρος
Να μην ποθώ την Ηλιοδώρα πια η ψυχή μου συμβουλεύει:
τις ζήλειες και τα δάκρυα που έχυσα δεν τα ξεχνάει.
Με πιέζει, αλλά να πάψω πια δύναμη δεν μου περισσεύει.
Η απαίσια! συμβουλεύει αλλά δεν παύει να αγαπάει.
Παρμενίων
Χρυσάφι έδωσε στη Δανάη, ο Δίαςˑ έτσι κι εγώ άλλο τόσο
σε σένα – πιο πολλά απ’ τον Δία δεν μπορώ να δώσω.
Ανώνυμο
Δύο δεινά, πενία κι έρωτας, έπληξανˑ την μια ξέρω
να την παλεύω, του άλλου τη φωτιά δεν υποφέρω.
Μελέαγρος
Ψυχή πυρπολημένη, με όση φλόγα κι αν βρεθείς κοντά της,
θα σου ξεφύγει, Έρωταˑ έχει κι εκείνη τα φτερά της.
Καπίτων
Το κάλλος, αν του λείπει η χάρη, τέρπει μόνο, δεν αδράχνειˑ
όπως το δόλωμα χωρίς αγκίστρι μάταια ψάχνει.
Λουκίλλιος
Ή μη με αφήσεις να αγαπώ, Έρωτα, ή τότε βοήθησέ με
να αγαπηθώ: σβήσε τον πόθο ή πόθο κέρασέ με.
Ρουφίνος
Έρωτα, είσαι θεός, αν όμοια και στους δύο μαζί τοξεύειςˑ
δεν είσαι θεός, αν μοναχά τον ένα σημαδεύεις.
Φιλόδημος
Αγάπησαˑ ποιος όχι; Εξώκειλαˑ σε ποιον αυτά είναι ξένα;
Έρμαιο μανίαςˑ αλλά από πού; όχι θεός η αιτία;
Τώρα μακριά όλα αυτά – τα μαύρα μου μαλλιά ήδη χιονισμένα
πιέζουν και μου προμηνούν τη συνετή ηλικία.
Έπαιξα, όσο ήταν καιρόςˑ τώρα καιρός δεν μου έχει μείνει
- καιρός μου να προσανατολισθώ στη σωφροσύνη.
Πηγή: Παλατινή Ανθολογία, Ερωτικά επιγράμματα, Επιλογή-Εισαγωγή-Μετάφραση-Σχόλια: Ν. Χ. Χουρμουζιάδης, εκδ. Στιγμή, Αθήνα 1999.
Photo 1: Antonio Canova (1757 – 1822), Psyche Revived by Cupid’s Kiss, Paris, Musée du Louvre © 2010 Musée du Louvre / Raphaël Chipault
Photo 2: Eros. Attic red-figure bobbin, c. 470 BC–450 BC.
