Αν υπάρχει ένα μικρό κορίτσι που τραβάει τα φώτα της δημοσιότητας επάνω του όσο κανένα άλλο, 25 αιώνες μετά το θάνατό του, αυτό είναι αναμφισβήτητα η Μύρτιδα. Η εντεκάχρονη Αθηναία που έζησε τον 5ο αιώνα π.Χ. και πέθανε από τυφοειδή πυρετό στο λοιμό που αφάνισε το ένα τρίτο των συμπατριωτών της, κατά τον Πελοποννησιακό Πόλεμο. Αυτήν τη φορά ήρθε στην επικαιρότητα με την αναμνηστική σειρά γραμματοσήμων Φεγιέ «Μύρτις», με την οποία τα ΕΛΤΑ εγκαινίασαν, στις 15 Φεβρουαρίου, το Εκδοτικό Πρόγραμμα Γραμματοσήμων του 2018.
«Γνωρίσαμε» τη Μύρτιδα το 2010 στο Μουσείο Ακρόπολης, όπου παρουσιάστηκε για πρώτη φορά η ανάπλαση του προσώπου της, καρπός του προγράμματος «Μύρτις: πρόσωπο με πρόσωπο με το παρελθόν» του Πανεπιστημίου Αθηνών. Την ίδια χρονιά η Μύρτιδα επιλέχθηκε από τα Ηνωμένα Έθνη ως «Φίλη των Στόχων της Χιλιετίας», με την ευκαιρία της Συνόδου Κορυφής του ΟΗΕ, που συγκλήθηκε στη Νέα Υόρκη, για τους Αναπτυξιακούς Στόχους της Χιλιετίας. Η πολυμεταφρασμένη έκκληση της Μύρτιδας από την αρχαία Αθήνα, με αποδέκτες τους αρχηγούς των 150 κρατών μελών του ΟΗΕ, ήταν να σταματήσει ο θάνατος παιδιών από απολύτως προβλέψιμες και θεραπεύσιμες ασθένειες.
Καμία δικαιολογία
«Ο θάνατός μου ήταν αναπόφευκτος. Τον 5ο αιώνα π.Χ. δεν είχαμε ούτε τη γνώση ούτε τα μέσα για την καταπολέμηση θανατηφόρων ασθενειών. Όμως εσείς, οι άνθρωποι του 21ου αιώνα, δεν έχετε καμία δικαιολογία. Διαθέτετε όλα τα απαραίτητα μέσα και πόρους για να σώσετε τις ζωές εκατομμυρίων ανθρώπων, εκατομμυρίων παιδιών που, όπως εγώ, πεθαίνουν από αρρώστιες οι οποίες μπορούν να προληφθούν και να θεραπευτούν». Αυτά λέει, μεταξύ άλλων, το μήνυμα της Μύρτιδας, σε μία προσπάθεια του ΟΗΕ να ευαισθητοποιήσει τους ηγέτες του κόσμου για την καταπολέμηση των ασθενειών που οδηγούν στο θάνατο, κάθε χρόνο, εννέα εκατομμύρια παιδιά κάτω των πέντε ετών.
Να θυμίσουμε ότι ο σκελετός της μικρής Μύρτιδας είχε βρεθεί σε ομαδικό τάφο του Κεραμεικού, το 1995, κατά τις εργασίες διάνοιξης του μετρό. «Η αιτία που προκάλεσε το λοιμό της Αθήνας αποτελούσε ένα από τα μεγαλύτερα μυστήρια της Ιστορίας της Ιατρικής», λέει ο καθηγητή Ορθοδοντικής του Πανεπιστημίου Αθηνών Μανώλης Παπαγρηγοράκης, επικεφαλής της ομάδας που έκανε την ανάπλαση του προσώπου της Μύρτιδας. «Η αναζήτηση του παθογόνου παράγοντα που προκάλεσε τη φονική ασθένεια, οδήγησε στην εξέταση υλικού από την εσωτερική κοιλότητα ακέραιων δοντιών από τον ομαδικό τάφο. Εντοπίστηκε το βακτήριο Salmonella enterica serovar Typhi (τυφική Σαλμονέλα), το οποίο είναι υπεύθυνο για την εκδήλωση τυφοειδούς πυρετού».
Η ιδέα να αναπλαστεί ένα παιδικό κεφάλι της εποχής του Περικλή γεννήθηκε χάρη στην «άριστη κατάσταση του κρανίου της Μύρτιδας. Έτσι κατασκευάστηκε ένα ακριβές αντίγραφο του κρανίου, πάνω στο οποίο, με τη μέθοδο “Μάντσεστερ”, ολοκληρώθηκε η ανάπλαση του προσώπου της Μύρτιδας». Η ανάπλαση έγινε με πρωτοβουλία του κ. Παπαγρηγοράκη και με τη συνεργασία Ελλήνων, Γάλλων και Σουηδών επιστημόνων διαφόρων ειδικοτήτων.
Η έκδοση των ΕΛΤΑ για την Μύρτιδα αποτελείται από ένα φεγιέ διαστάσεων 70×90 mm, το οποίο περιλαμβάνει ένα γραμματόσημο 35×45 mm, σε σχεδίαση-προσαρμογή Ανθούλας Λύγκα. Παράσταση σχετική με το θέμα έχουν και οι 5.000 φάκελοι της πρώτης μέρας κυκλοφορίας. Έτσι η Μύρτιδα ταξιδεύει πλέον στον κόσμο και με το γραμματόσημό της, όπως το κάνει εδώ και χρόνια με διάφορους τρόπους: με εκθέσεις, δημοσιεύματα αλλά και με την προσωπική της ιστοσελίδα: http://www.myrtis.gr
