Σημαντικά αρχαιολογικά τεκμήρια περιλαμβάνονται στα νέα ευρήματα της δεύτερης υποβρύχιας ερευνητικής αποστολής στον θαλάσσιο χώρο της νήσου Κάσου, η οποία πραγματοποιήθηκε από την Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών. Η ενάλια αρχαιολογική έρευνα πραγματοποιήθηκε μεταξύ 23 Σεπτεμβρίου και 14 Οκτωβρίου 2020, υπό τη διεύθυνση των αρχαιολόγων Ξανθής Αργύρη και Γεωργίου Κουτσουφλάκη.
Το πλέον αξιόλογο εύρημα κατά τη δεύτερη ερευνητική περίοδο αποτελεί ένα ναυάγιο της Ρωμαϊκής περιόδου, το φορτίο του οποίου είναι μεικτό και απαρτίζεται από αμφορείς της ευρύτερης κατηγορίας των αμφορέων «Dressel 20», που αποτελούν αμφορείς ελαίου και κατασκευάζονται σε κεραμικά εργαστήρια της Ισπανίας, στην περιοχή του Γκουαδαλκιβίρ (1ος – 3ος αιώνα μ.Χ.) καθώς και αμφορείς της κατηγορίας «Africana I», η παραγωγή των οποίων περιορίζεται στα κεραμικά εργαστήρια της Africa Proconsularis, και πιο συγκεκριμένα στην περιοχή της σημερινής Τυνησίας (2ος-3ος αι. μ.Χ.). Με βάση την κεραμική που περισυλλέχθηκε και ανελκύστηκε δειγματοληπτικά, το ναυάγιο μπορεί να χρονολογηθεί μεταξύ του 2ου και 3ου αιώνα μ.Χ.
Εντοπίστηκαν και τεκμηριώθηκαν τρία ακόμα αρχαία ναυάγια μεταξύ των οποίων ναυάγιο με φορτίο αμφορέων παραγωγής Βορείου Αιγαίου της Ελληνιστικής περιόδου (1ου αιώνα π.Χ.), και ναυάγιο με φορτίο αμφορέων της Κλασσικής περιόδου (5ος αι. π.Χ.) που παράγονταν στην αρχαία Μένδη. Ένα ακόμα ναυάγιο χρονολογείται στους νεότερους χρόνους. Στο πλαίσιο της έρευνας εντοπίστηκε και καταγράφηκε επίσης μεγάλος αριθμός μεμονωμένων ευρημάτων.
Η απομακρυσμένη, ακριτική Κάσος αποτέλεσε για πρώτη φορά πεδίο συστηματικής αρχαιολογικής έρευνας στο πλαίσιο τριετούς ερευνητικού έργου (2019 – 2021), το οποίο έχει ως βασικό στόχο τον εντοπισμό, την τεκμηρίωση και τη μελέτη των ενάλιων αρχαιοτήτων ενός χώρου που αποτέλεσε σταυροδρόμι πολιτισμών, αλλά και σημαντικό κέντρο ναυσιπλοΐας από την αρχαιότητα έως και τα νεότερα χρόνια. Κατά την ερευνητική περίοδο του 2020 συμμετείχαν στις εργασίες πεδίου είκοσι τρεις (23) εξειδικευμένοι επιστήμονες και τεχνικοί, διαφόρων ειδικοτήτων και πραγματοποιήθηκαν πάνω από εκατό (100) ομαδικές καταδύσεις, με περισσότερες από διακόσιες (200) ώρες ατομικού χρόνου βυθού, ενώ καλύφθηκε το 80% περίπου της συνολικής έκτασης της προγραμματισμένης για έρευνα περιοχής.
Η έρευνα υλοποιήθηκε με χρηματοδότηση από το ΥΠΠΟΑ, το Δήμο Κάσου, την ΤΕΡΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ, τη REVOIL, την Κασιακή Αδελφότητα Νέας Υόρκης, ανώνυμο χορηγό και υποστηρίχθηκε από τον Δήμο Κάσου, τον Φορέα Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών Δωδεκανήσου και τις επιχειρήσεις Apnea, Aquatec, Ελληνικά Καλώδια, Blue Star Ferries και Map4u.
Πηγή: Υπουργείο Πολιτισμού
